In een coachsessie kwam ik laatst een interessante kwestie over weerstand tegen. Remco, een ambitieuze medewerker en altijd de beste in sales, droomde ervan om Sales Manager te worden. Hij voelde zich echter tegengewerkt door zijn leidinggevende, alsof zijn ambitie niet werd gewaardeerd. Het deed me denken aan Marco van Basten: een briljant voetballer, maar dat maakt je nog geen briljante coach. Toen we samen gingen uitzoomen, ontdekte Remco iets verrassends: de starheid die hij bij zijn leidinggevende ervoer, had hij grotendeels zelf veroorzaakt. Hoe dat zit, vertel ik je in dit blog. Lees je mee? Wie weet herken je jezelf erin of biedt het je een nieuw perspectief op gespreksvoering.
Focus op één route
Remco’s focus lag volledig op het bereiken van die ene functie: Sales Manager. Hij was zo gericht op zijn promotie dat hij in gesprekken met zijn leidinggevende steeds vastliep. Hij had het gevoel dat hij moest pleiten voor zijn ambitie, als een kind dat blijft herhalen: ‘ik ben toch de beste?’. Als reactie hierop was zijn leidinggevende steeds stelliger geworden, wat er bij Remco voor zorgde dat hij alleen maar verder gefrustreerd raakte en nog ‘harder ging werken’ om zijn punt te maken. (Even onder ons: de leidinggevende had natuurlijk beter kunnen doorvragen om de behoefte achter Remco’s standpunt te achterhalen, maar in dit blog richt ik me op de rol van Remco.) Remco dacht dat zijn verlangen naar verdere groei en ontwikkeling alleen vervuld kon worden via de functie van Sales Manager. Die gedachte beperkte niet alleen zijn eigen perspectief, maar ook dat van zijn leidinggevende. De ruimte in het gesprek werd alsmaar kleiner terwijl de spanning met de minuut toenam.
De kracht van uitzoomen
Samen onderzochten we zijn werkelijke intentie. En wat bleek? Het ging hem niet specifiek om de rol van Sales Manager. Het ging om persoonlijke ontwikkeling, om het gevoel vooruit te gaan in plaats van stil te staan. Maar doordat hij zijn verlangen had gekoppeld aan de functie, had hij zichzelf vastgezet in een tunnelvisie en daarmee de ruimte voor oplossingen weggenomen. Uitzoomen gaf hem een completer beeld: een Sales Manager heeft de organisatie in deze fase nog niet nodig, is dit wat ik werkelijk wil en hoe kan ik me nog meer ontwikkelen? Dat besef bracht lucht in de situatie. Zijn ambitie om Sales Manager te worden was nu misschien niet haalbaar, maar er bleken tal van andere manieren te zijn om zijn behoefte aan groei en uitdaging te vervullen. Door die koppeling los te laten, creëerde hij ruimte—voor zichzelf en voor een open gesprek met zijn leidinggevende.
Professionele ruimte creëren: de sleutel tot effectieve communicatie en samenwerking
Een leider in de ruimte zijn betekent niet dat je de leiding over het gesprek neemt, maar dat je de dynamiek van ruimte herkent en daarmee Professionele ruimte creëert, voor jezelf en de ander.
Dat begint bij zelfreflectie: herken waardoor je met jouw gedrag de ruimte te veel ‘inneemt’ of te veel ‘weggeeft’. En herken waardoor je jezelf te veel vastbijt in een onderwerp en het grotere plaatje uit het oog verliest. Daarbij onderzoek je ook welk gedrag jouw gesprekspartner feitelijk vertoont en jouw reactie hierop.
In dit geval realiseerde Remco zich dat zijn focus op promotie hem had belemmerd om echt te luisteren en open te staan voor andere perspectieven. Als je in een gesprek alleen maar vasthoudt aan wat jij wilt bereiken, neem je zoveel ruimte in dat de ander geen bewegingsvrijheid meer voelt. Het gesprek wordt een wedstrijd, in plaats van een gezamenlijke verkenning van oplossingen voor behoeften en belangen.
5 tips om een leider in de ruimte te worden
Tip 1: bepaal je doel vooraf, maar wees flexibel in de route er naartoe
Vraag jezelf af: wat is écht belangrijk voor mij? Als je dat helder hebt, kun je ruimte maken om samen met de ander te ontdekken hoe je jouw doel kunt bereiken. Houd daarbij aandacht voor je eigen belangen én de belangen van de ander. Vaak is het beter om grote doelen op te delen en ‘kleiner’ te maken. Het vergroot de kans op acceptatie wanneer je stap voor stap werkt.
Tip 2: uitzoomen
Uitzoomen helpt om het grotere plaatje te zien. Zaken die eerst groot leken, zijn kleiner als je ze van een afstandje bekijkt. Kijk verder dan je tot nu toe gedaan hebt. Wat speelt er nog meer in de organisatie of bij de ander? Wat zijn andere manieren om mijn doel te bereiken? Een breder perspectief maakt het makkelijker om situaties te relativeren en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Met uitzoomen kun je ook het proces en de interactiepatronen beter herkennen.
Tip 3: reflecteer op je eigen gedrag
In plaats van de schuld bij de ander te leggen (‘mijn leidinggevende staat niet open voor mijn ambitie’), kijk naar jezelf. Wat straal ik uit? Hoe draag ik bij aan de dynamiek in dit gesprek? Zelfreflectie is een cruciaal kenmerk van leiderschap.
Tip 4: creëer ruimte voor de ander
Een goed gesprek voelt als een dans. Beide partijen hebben ruimte om te bewegen. Dat vraagt om nieuwsgierigheid en een open houding. Stel vragen en luister met aandacht, in plaats van alleen maar voor jouw visie te pleiten.
Tip 5: maak je belang concreet
Als je weet wat je nodig hebt, kun je dat duidelijk overbrengen zonder te hoeven duwen en drammen. Je wisselt je ‘ik wil Sales Manager worden’ in voor bijvoorbeeld ‘ik wil mezelf verder ontwikkelen’. Kun je me helpen ontdekken welke stappen daarvoor nodig zijn?’.
Wat gebeurt er als je ruimte creëert?
Door ruimte te creëren voor zichzelf en zijn leidinggevende, merkte Remco dat er ineens veel meer mogelijk werd. Het gesprek ging niet meer over het wel of niet worden van Sales Manager, maar over zijn behoefte aan ontwikkeling. Dat leidde tot concrete afspraken over nieuwe verantwoordelijkheden binnen zijn huidige rol en mogelijkheden voor training en coaching. Geen promotie, maar wél een stap vooruit. De leidinggevende begreep Remco beter en kon meedenken omdat er geen druk meer lag op het accepteren of afwijzen van een promotie. In plaats van een conflict ontstond er een constructieve samenwerking.
Leiderschap gaat over ruimte geven en nemen
Leiderschap draait niet alleen om resultaten boeken of de leiding nemen. Het gaat om professionele ruimte creëren: voor jezelf, voor anderen en voor het proces. Of je nu een leidinggevende bent, een teamlid of een ambitieuze medewerker, je kunt altijd een leider in de ruimte zijn.
Herken de dynamiek van ruimte en gebruik deze ruimte. Door ruimte te geven, krijg je zelf ook meer ruimte terug. En dat maakt niet alleen het werk leuker, maar ook het leven daarbuiten!
