Leiderschap in actie of … juist niet?
18 januari 2024 

Leiderschap in actie of … juist niet?

Je wilt dat je team snel en vaardig reageert op veranderingen en ontwikkelingen. Bij de meeste teams loopt dat gesmeerd. Medewerkers zijn zelfstandig, proactief en bedenken oplossingen waar nodig. Maar misschien is dat in jouw team anders en werk je je een slag in de rondte om ze in beweging te krijgen. Hoe komt dat en wat kun je doen zodat het ook bij jou soepeler gaat? Ofwel: hoe ontwikkel je een passief afwachtende groep naar een proactief en oplossingsgericht team?

Een passief afwachtende houding

Je staat voor je team en legt enthousiast de nieuwe richting uit. Je besluit je betoog met: ‘Van daaruit gaan we aan de slag met onze doelstellingen!’ Je kijkt rond. Geen reactie. Niks, nada, noppes. Sterker nog, je ziet mensen dieper onderuit zakken in afwachting van wat er verder komen gaat. Oké, even een tandje erbij zetten, denk je bij jezelf. Je begint harder te praten, geeft nog meer inhoud en zet alles op alles om de groep in beweging te krijgen. Maar wat gebeurt er? Hoe harder jij in zo’n situatie je werkt doet, des te passiever blijven zij. En hoe passiever zij blijven, hoe harder jij werkt. Dat is een soort logica (hier kom ik later nog op terug).  In zulke gevallen is er meestal sprake van een patroon dat onbewust ontstaan is. Jij als leider zet de koers uit, hebt alle antwoorden en beslist alles. Jij neemt alle ruimte in. Dan kan je niet verwachten dat mensen in beweging komen. Er is geen noodzaak voor ze want jij doet het toch al?

Patronen

Patronen zijn een soort ongeschreven regels die zich onbewust herhalen. Dit proces kan zowel positief als negatief zijn. Het zijn samenwerkingsstijlen hoe mensen met elkaar omgaan. Bijvoorbeeld: medewerkers verwachten een oplossing en jij geeft het ze. Gaandeweg vergeten ze om zelf in oplossingen te denken. Mensen worden dan ‘afhankelijk’ en vinden het misschien wel comfortabel en daardoor laat je je telkens verleiden en blijf je geven. Of misschien vertrouw je niet op het potentieel van je team en vul je daarom zelf de professionele ruimte. Jullie houden met elkaar dit patroon – onbewust – in stand. En zolang jij dit patroon niet herkent en niet doorbreekt, zal er niets veranderen aan de oplossingsgerichtheid van je team.

Hoe herken je patronen?

Je herkent patronen door uit te zoomen. In- en uitzoomen bepaalt de scherpte van inzichten. Als je inzoomt ben je in staat om op detailniveau te begrijpen wat er in je team gebeurt. Uitzoomen daarentegen creëert ruimte. Ruimte om patronen te herkennen en verbanden te leggen. Je ziet het grotere geheel en in de juiste context.

Patronen doorbreken

Je doorbreekt patronen vaak door het tegenovergestelde te doen. In plaats van harder praten, werken en sturen, ga je jezelf passiever opstellen. Word maar eens wat luier in je stijl van leidinggeven. Als jij verandert, dan verandert je omgeving mee en andersom. Logica, weet je nog? Durf eens achterover te leunen en zie wat er gebeurt. Niets doen is ook iets doen. Je kunt als je uitzoomt ook beter benoemen wat je ziet gebeuren. Je kunt het proces benoemen. Wat je namelijk doet is medewerkers ruimte en inzicht geven. Hierdoor kunnen zij actiever worden. Of je maakt het bespreekbaar en vraagt waarom het team op jou leunt en wat er voor nodig is om dit patroon te doorbreken. Deze andere leiderschapsstijl vergt wel een andere mindset, zelfkennis, vertrouwen en ja, ook een portie lef. Het vraagt lef om je gedrag dat zo normaal voelt los te laten en jouw rol en het gedrag van je team bespreekbaar te maken. Het vereist zelfkennis om in te zien dat je je hebt laten (ver)leiden door de afwachtende houding van je team en daardoor meer ruimte blijft innemen. Het vraagt om vertrouwen in jezelf, in je team en de goede afloop. Maar het loont zich, dat beloof ik je! Teamontwikkeling door meer ruimte. Je team voelt je vertrouwen omdat je meer ruimte geeft en kan daardoor proactiever worden en met oplossingen komen.

Op zoek naar een positieve verandering in de dynamiek van je team?

Wees je dan bewust van het effect van jouw leiderschap(sstijl) en zoom regelmatig uit. Durf te veranderen en durf vaker niets te doen. Het vinden van een balans tussen sturen en volgen creëert een positieve dynamiek. Wanneer jij of jullie team een betere balans willen ontwikkelen, neem dan gerust contact op!

Over de schrijver