In een vorig blog vertelde ik over hoe luisteren organisaties verder brengt. Naast commerciële voordelen van luisteren, waaronder loyaliteit en creativiteit, zie je dat in luisterende organisaties, directie en MT’s veel beter in staat zijn om verborgen behoeften in de onderstroom bloot te leggen en latente talenten van medewerkers naar de oppervlakte te krijgen. In luisterende organisaties zie je dan ook dat mentale ruimte een gegeven is. Mentale ruimte daarover wil ik je graag wat meer vertellen.
Het begrip ruimte
Ruimte is iets dat je ziet en ruimte is ook iets dat je voelt. Met andere woorden ruimte is zowel concreet als abstract. Ruimte bestaat in mijn optiek uit 3 soorten: fysieke ruimte, innerlijke ruimte en de beleefde ruimte.
De fysieke ruimte
Dat is de feitelijke, zichtbare ruimte. Een ruim kantoor bijvoorbeeld. Maar wat voor jou ruim is, kan voor een ander veel te klein zijn. Als het om fysieke ruimte gaat, kunnen we van mening verschillen, maar we begrijpen elkaar over het algemeen wel omdat fysieke ruimte zichtbaar is.
De innerlijke ruimte
Deze ruimte staat voor mij voor de ruimte in je hoofd. Als er geen ruimte in je hoofd is, ben je mentaal overbelast. Dat ken je vast wel, je hoofd zit ‘vol’. De innerlijke ruimte is, in tegenstelling tot de fysieke ruimte, meestal niet zichtbaar en wordt ook zelden direct herkend of begrepen. Niet door anderen en soms ook niet door jezelf. Het kleiner worden van je innerlijke ruimte sluipt er doorgaans ongemerkt in. Stress, werkdruk, gespannen relaties of gewoonten, vullen de innerlijke ruimte. Voldoende innerlijke ruimte zorgt ervoor dat je zelf tot een besluit kan komen en nieuwe ideeën ontwikkelt. Innerlijke ruimte staat ook voor zelfbeschikking. Het is daarom bepalend voor de kwaliteit van werk en leven.
De beleefde ruimte
De derde soort ruimte is de beleefde ruimte. De ruimte zoals die door jou alleen beleefd wordt. Ook als we allebei hetzelfde zien, horen of ervaren. De ruimte zoals die beleefd wordt door jou, wordt door niemand anders zo beleefd. Het heeft te maken met vertrouwen, aannames, persoonlijke ervaringen, verborgen angsten en overtuigingen.
Mentale ruimte
Mentale ruimte, daarmee begon ik dit blog. Je zou kunnen zeggen dat de innerlijke en beleefde ruimte samen de mentale ruimte vormen. Voldoende mentale ruimte hebben of krijgen, stelt je in staat helder te denken. Je bent creatief, productief, staat open voor anderen en communiceert effectief. Dat lukt niet als er te weinig mentale ruimte is (en je hoofd vol zit). Wanneer jij je niet bewust bent van je eigen innerlijke en beleefde ruimte en waardoor deze gevormd worden, staat dit creativiteit, innovatie, plezier en een prettig en veilig werkklimaat in de weg.
Mentale ruimte geven en nemen
Als directeur of manager is het zaak om te begrijpen hoe belangrijk mentale ruimte voor jezelf en je MT of medewerkers is. Het bewustzijn van je eigen mentale ruimte helpt je effectiever te communiceren en te coachen. Wanneer je mentale ruimte creëert voor jezelf en anderen, leidt dat tot een veilig en positief werkklimaat, voelen medewerkers zich vrij en gestimuleerd om kwesties aan te kaarten of deze eens op een andere manier te benaderen. Waar ruimte is, ontstaat iets nieuws. Als jij het de ander geeft, dan ontstaat het ook in jezelf. Ruimte geven is bovendien durven even niets doen. Durven loslaten wat je bij voorbaat al dacht of als de waarheid beschouwde. Durven loslaten betekent ook tevreden durven zijn. Dat je waardering hebt voor wat er wél is. Het geeft rust en de kans om betere beslissingen te nemen. Oké, in sommige situaties is mentale ruimte nemen nodig. Maar het mooie is dat geven en nemen evenwicht brengt. Als je gebrek aan ruimte ervaart, dan kun je ervoor kiezen om zelf wat meer ruimte te nemen.
Ruimte toepassen
Als directie of MT wil je een organisatie waar medewerkers zich goed, gewaardeerd, gezien en veilig voelen. Want dan wordt er optimaal samengewerkt, helpen en stimuleren jullie elkaar om het beste uit jezelf en anderen te halen. Als je dat én maximale resultaten nastreeft moet je niet alleen de lat hoger leggen, maar bewust de dimensie ruimte toepassen; ruimte geven, ruimte nemen.
PS
Momenteel werk ik aan mijn derde boek. Hierin besteed ik aandacht aan hoe je op een eenvoudige en praktische manier professionele ruimte in je organisatie creëert op directie- en MT-niveau. Interesse? Houd dan de website in de gaten of volg me via LinkedIn.
